संस्मरण : कोरोनाको त्यो साझा पीडा 

विवश डि.सी.

कोभिड–१९ विश्वव्यापी महामारीको पहिलो भेरियन्टको प्रभाव पूर्ण रूपमा सेलाउन नपाउँदै पुन: दोश्रो भेरियन्टको प्रभाव पनि तीव्र वेगमा विश्वव्यापी रूपमा फैलिइसकेको थियो । दिनप्रतिदिन संक्रमितहरूको संख्या र मृत्युदर बढ्दै गएपछि २०७८ बैशाख १६ गतेदेखी लागुहुने गरी उपत्यका र देशैभरी दोश्रो लकडाउनको घोषणा भईसकेको थियो । आंशिक र पूर्ण रूपमा महिनौ सम्मको लकडाउन र चरणबद्ध रूपका निशेधाज्ञाहरूले थिलोथिलो वनेको अर्थतन्त्र र सामाजीक जनजीवन सहज र सामान्य रूपमा फर्कन नपाउँदै, मुलुक पुनः दोश्रो पटकको लकडाउन र निशेधाज्ञाको सन्त्रासमा छटपटाइरहेको थियो । अत्यावश्यक श्रोत, साधन, भौतिक पूर्वाधार, आधुनिक उपकरणहरू र प्रर्याप्त औषधि उपचारको बन्दोबस्त गरी संक्रमितहरूको सहज उपचार गर्दै संक्रमण रोक्न र भौतिक मानविय क्षतीलाई न्यूनिकरण गर्न सम्पूर्ण प्रक्रियामा जुट्नुपर्ने राष्ट्रको प्रमुख र जिम्मेवार निकाय, युगले विकास गरेको उच्चतम प्रविधिलाई ठाडो चूनौती दिदै एक्काइसौ शताब्दीको नयाँ वैद्यको रूपमा वेसार पानीको “वुटी”बाँडेर सार्वजनिक मिडियाहरु मार्फत लोकजगत हसाउँदै गरेको अवस्था थियो । कतिपय यस्तो कुरामा रमाईरहेका थिए भने संक्रमितलाई यस्ता तर्कले पीडा दिएको थियो ।

यति, सेक्कुरिटी प्रिन्टिङ प्रेस काण्ड काण्ड, वाइइवडी काण्ड लगायत दर्जनौ काण्डहरु बीचमा तत्कालीन सरकार कोरोना स्वास्थ्य सामाग्री खरिदमा ओम्नी काण्ड थप गर्यो । जसबाट नेपाली जनता तथ आहत भए । कोभिड उपचार क्रममा आयात गरिने करौडौको औषधी उपचार र सामाग्री हरूको खरदि प्रक्रियामार्फत घोटला भएको कुरा कतै छिप्न सकेन । लकडाउन र निशेधाज्ञाको अन्य थुप्रै प्रभावकारी र वैज्ञानिक विकल्पहरू हुँदाहुदै पनि हजारौं मजदूर र आम श्रमजीवी नेपालीका भोका पेटहरुलाई कोठा भित्रै बन्द गरेर अन्ततः उसको प्रतिगामी कदम र सामन्ती मण्डले प्रवृतिको विरूद्धमा सडकमा उर्लिदै गरेको जनसागर र छताछुल्ल पोखिएको जनआक्रोशलाई कोरोनाको हाउगुजी देखाएर गेटको कम्पाउण्ड भित्रै वन्द गर्नु उसको निम्ती एक मात्र सहज विकल्प थियो लकडाउन र निशेधाज्ञा !

लकडाउनको घोषणा भएतापनि केही जरूरी र महत्वपूर्ण काम सम्पन्न गर्नुपर्ने भएकोले १६ गते विहान हिडेरै अफिस पुगँे । शरिर अलि असहज भइरहेको थियो । अफिस पुगेपछि झन् गार्हो भयो । आफ्नो शरिर आफैलाई भारी भयो । जसो तसो दिन कटाए । बेलुकापख सहकर्मी विक्रमजीले घरसम्म पु¥याई दिनुभयो । रातभर सहि नसक्नु ज्वरो आयो । बेसरी टाउको दुख्यो । जाडो भयो । बैशाखको दिनमा पनि दुईवटा सिरक खापेर ओढ्दा पनि जाडोले सरिर काँपी रह्यो हस्पिटल पुग्न सक्ने तागत बाँकी थिएन । जसोतसो उज्यालो भयो । सिनामंगल भत्केको पुलस्थित एक क्ल्नििक सम्म पुगेर शरिर विसाइयो । खैके खैके भने जस्तै डाक्टर साहेवलाई समस्याको वेली विस्तार लगाए । डाक्टरसाहेवले आवश्यक चेकजाँच गरेर थप चेकअपको निम्ती रगत जिकाल्दै रिपोर्टको निम्ती १२ वजेआउनु भन्दै विदादिनुभयो । मुस्किलले कोठा पुगेर लम्पसार परियो । पछि रिपोर्टमा रक्त अल्पता र टाइफाइट दुवै भएको जानकारी भयो  र सोही मुताविक औषधी पनि पठाउनुभएछ ।

५\६ दिनसम्म नियमित औषधि सेवन पश्चात पनि समस्या समाधान हुनुको सट्टा झन जटिल बन्दै गयो । श्वासप्रश्वासमा समस्या हुँदै गएपछि फेरी उही डाक्टरलाई भेट्न जाँदा हामीले गर्ने उपचार यही हो बरू तपाई सुविधा सम्पन्न हस्पिटल गएर तुरून्त पीसीआर गराईहाल्नु भन्ने सुझाव आयो । सवारी साधन बन्द थिए । एम्बुलेन्सलाई खवर गरियो । तै पनि एम्बुलेन्स पनि आउन मानेन ।घन्टौ  सम्मको प्रयास असफल भए पश्चात मेरो दाजु डि.बी. बस्नेतलाई खबर गरे । दाई तत्काल आइपुग्नु भयो । नानीहरुलाई कोठा भित्रै थुनेर, दाइले मलाई थेग्दै थेग्दै गाडीमा हालेर सिभिल हस्पिटल मिनभवनतर्फ गाडी हुक्याउनु भयो ।

कोभिड महामारी र त्यसले आमजनमानसमा पारेको नकारात्मक असर, संक्रमित विरामीहरुको भीड, पीडा, वेदना , चित्कार चौतर्फी सन्त्रास, कोलाहल  । अर्कोपट्टी मृत शरिरहरुको प्याक अनि उसका आफन्तजन हरुको कारुणिक र ह्दयविदारक चित्कार तथा हस्पिटलको कम्पाउण्ड भित्र यत्रतत्र छरिएर छटपटाई रहेका विरामीहरुको छटपटी र चित्कार देख्दा र सुन्दा त्यो कुनै एउटा अमुर्त स्वास्थ्य संस्थाको मात्र नभई , सिङ्गो राज्य व्यवस्थाकै असक्षमता र अस्तव्यस्तता हो भन्ने कुरा हस्पिटलको गेट नजिकैबाट जो कसैले पनि प्रष्ट देख्न, पढ्न र बुझ्न सक्दथ्यो ।

काउन्टरको सुझाव अनुसार रूम नं.२ सय १५ रगत विशेषज्ञ डाक्टर विशेष पौडेलको वाहिर पट्टी फलामे कुर्सीमा शरिरलाई जवरजस्ती लामो समयसम्म अड््याई रहे । घन्टौपछि मेरो पालो आयो । क्लििन्कको रिपोर्ट र काउण्टरले दिएको टिकट डाक्टर को हातमा थमाउँदै समस्याको वेली–विस्तार लगाए । जटिल वनिसकेको मेरो शारिरिक अवस्थालाई गहिरो गरी नियाल्दै डाक्टरले तपाइलाई रक्त अल्पता र टाइफइट मात्र हैन कोभिड संक्रमण पनि भइसकेको छ,  बरू कति मात्राको हो त्यो मात्र पत्तालगाउन तत्काल पीसीआर गराउन जानुस, रिपोर्ट आएपछि थप प्रक्रिया बढाउला भन्दै ल्याबको चिट र औषधिको लिष्ट दिनुभयो ।

स्वाव संकलन को निम्ति घण्टौ लाइनमा वस्नुपर्यो । लाइनमा वसेका अन्य विरामी र संक्रमितहरूको अनुभूति सुन्दाखेरी म आफुपनि संक्रमति भइसके भन्ने कुरामा मलाई पनि शंका रहेन । किनकी अरुहरु र आफ्ना भोगाई र वुझाइहरु समान थिए । त्यो कुरा मैले डि वी दाइ र मेनुकालाई सेयर गरे । जे भएपनि नआत्तिन ढाडस दिदै सम्झाउनुभयो ।

त्यतिवेला सम्म अवस्था झन जटिल वनिसकेको थियो । आफुलाई पनि अव हस्पिटलाइज हुनुपर्छ जस्तो लाग्यो । दिनभरीको भोको पेट तनाव र छटपटी को बीचबाट हस्पिटल वेड को निम्ति डि.बी. दाइले चिनेजानेका साथी भाई र आफन्तहरूसँग दाइले पनि सम्पर्क गर्नुभयो । सयौं कल फोन गर्यौ मैले पनि थुप्रै कलहरु गरे तर कहि कतै वेड पाउन सकिएन । मेरो आत्मिय मित्र विर हस्पिटलको डाक्टर एकनाथ तिमिल्सिनालाइ कल गरे । उहाँ आफै संक्रमित भएर घरमै रहनुभएको जानकारी पाए । शीघ्र र पूर्ण स्वास्थ्य लाभको कामना भने मैले पनि । वीर हस्पिटलमा वेड चाँही छैन भुईमा बसेर उपचार गर्ने भए म भनिदिन्छु भन्नुभयो । वीर हस्पिटल त्यसमा पनि भुईँमा लम्पसार अँह त्यो उचित लागेन । बरू त्यही सिभिल हस्पिटल कमाउण्डमा पल्टीएर ह्याप–ह्याप गर्दै, जिन्दगीको अन्तिम क्षणमा मृत्युसँग संघर्ष गर्दै गरेका विरामीहरु कै लाइनको एकछेउमा आफूपनि लम्पसार परौ जस्तो भईसकेको थियो ।

त्यो वेलाका सरकारी हस्पिटलहरु उच्च पदस्थ र हुनेखाने व्यक्तिहरु कै नियन्त्रण भित्र थिए र उनिहरुकै सोर्सफोर्स र हाली मुहाली चल्दथ्यो । मेरो जिन्दगीमा हस्पिटल आउजाउ र वसाई सम्बन्धी लामो अनुभवले त्यही वताउथ्यो । अनि हामी र हामी जस्ता सामान्य नागरीकहरूले त त्यो वेला हस्पिटल वेडको नाम सम्झने मात्र थियो । केही समयपछि केही साथीहरूले दैनिक २२–२५ हजार तिर्न सक्ने हो भने प्राइभेट हस्पिटलको एक–दुइवटा वेड खाली भएको जानकारी गराउनुभयो । मैले पनि एक छिन सोचे, हिसाव गरें, कतिदिन हस्पिटल बस्नुपर्ने हो ? उपचारको त्यो खर्च मेरो आफ्नो प्राण भन्दा पनि महँगो लाग्यो मलाई । निर्दोष र निहत्था गरिब नेपालीहरुको प्राणसँग आफ्नो दिर्घ जिवन साट्नेहरुलाई, राज्यकोषमाथी व्रम्हालुट गरेर बाँच्ने हरुलाई अनि सम्पतिको रासमाथी अट्टा हाँसो हाँस्ने हरुलाई जनताको समवेदनाले कहाँ हुन्ट र ? विरामीहरको चिसो भुईँ माथीको छटपटिले कहाँ दुख्छ र ? बल्ल तल्ल स्वाव संकलनको पालो आयो । स्वाव दिइयो । हस्पिटलको काम सकिएपछि वेलुका तिर कोठा फर्कियौ । थप सल्लाह गर्यौ । सबै अवस्थालाई विचार गर्दा होम आइसोलेसन नै मेरो निम्ति उपयुक्त लाग्यो । नानीहरु कृष्ट्रिना र कृतिका लाई दाइले आफुसँगै च्यापेर मामाघर लैजाने र म त्यही रुममा नै बस्ने निर्णय भयो । हुन त म हम्मेसा शारिरिक रूपले अस्वस्थ मान्छे नै हो । करिव आधा दर्जन शारिरिक समस्याहरूको कुम्लो बोकेर वर्षौं सघर्ष गरीरहेको अनुभूति ताजै छ । जेहोस ति सारा समस्या हरुसँग जुध्दै, १० वर्षे जनयुद्धको क्रममा गणतन्त्र प्राप्तिको निम्ती पूर्वी पहाड हरुमा हरक्षण आगोसँग खेल्दा जिन्दगीले थुप्रै पटक मृत्युलाई नजिकवाट सुम्सुमाइ सकेको छ । काललाई धेरै पटक जितिसकेको छ । कैयौं पटक त मृत्युसँग अकंमाल गरेर मुस्किलले बाँचेर आएको नाफाको जिन्दगी हो यो मेरो । त्यति मात्र होइन वर्ग संर्घष भित्रका थुप्रै अन्तरसंघर्षहरुमा सयौं हण्डर र ठक्करहरुलाई वेर्होदै सयांै चोट र पीडाहरू पचाई सकेको जिन्दगी हो यो । त्यसैले पनि मसँग हदैसम्मको सहन सक्ने ताकत रहेछ । चाहे आफ्नो शरिर पूरै आगोमा जल्दै गरोस् । मैले साहस र धैर्यतालाई गुम्न दिइन । अनि मनोविज्ञानलाई कतिपनि खुम्च्याइन । अनि पल पल लडिरहे, त्यो असह्य पीडासँग उच्च साहस र मनोविज्ञानका साथ ।